حفره خشک دندان چیست؟ (تشخیص+علائم+درمان)

استئیت آلوئولار، درای ساکت یا حفره خشک (Dry socket) یک اصطلاح و عارضه شایع در دندانپزشکی است و زمانی اتفاق می افتد که برای درمان ایمپلنت یا کشیدن دندان عقل یا هر علت دیگر، پس از کشیده شدن دندان، عمل لخته‌ سازی خون درون آرک دندان (حفره‌ ای استخوانی که ریشه دندان در آن قرار گرفته است) تشکیل نشود یا از حفره دندان کنده شود. درای ساکت ممکن است همراه با درد شدید و تأخیر در زمان ترمیم شود. در ادامه این نوشته با دکتر مهدی ابریشمی متخصص جراحی فک و صورت در اصفهان همراه باشید.

حفره خشک در دندان چیست؟

پدیده حفره خشک یا درای سوکت یکی از رایج‌ ترین عوارض بعد از کشیدن دندان ها به ویژه کشیدن دندان عقل است که به دلیل برخورد هوا به استخوان فک و لثه همراه با درد  شدید می باشد. این عارضه به طور میانگین در حدود 0/5 تا 5 درصد در عمل‌ های جراحی عادی و 25 تا 30 درصد در عمل جراحی دندان آسیاب سوم مانند دندان عقل که در فک گیر کرده و احتیاج به جراحی دارد؛ ممکن است وقوع پیدا کند.

در صورتی که دندان توسط دندانپزشک به خوبی خارج نشود و یا از آن به درستی مراقبت نشود؛ وضعیتی پیش می آید که لخته خون که وجودش برای ترمیم استخوان و لثه در ناحیه دندان کشیده شده ضروری است؛ تشکیل نمی شود. یا بر اثر عواملی از جای خود تکان می خورد و از بین می رود در نتیجه جای دندان کشیده شده خالی می ماند و به دلیل برخورد هوا به استخوان فک و لثه درد شدیدی به همراه خود دارد.

این درد شدید‌ که از عوارض ایجاد حفره خشک در دندان می باشد نه تنها در حفره‌، بلکه در امتداد اعصاب به سمت صورت حرکت خواهد کرد و حفره ملتهب خواهد شد. همچنین ممکن است این حفره خالی با باقی‌ مانده مواد غذایی پر شود و بر درد ان افزوده گردد.

علت ایجاد حفره خشک چیست؟

چه عواملی در افزایش بروز عارضه‌ حفره‌ خشک دندان مؤثرند؟ همانطور که گفته شد حفره خشک یا درای ساکت زمانی رخ می دهد که لخته خونی که در محل دندان کشیده شده برای بهبود زخم و محافظت از استخوان و اعصاب ایجاد شده است از بین برود یا جا به جا شود. که این موضوع می تواند با درد شدید در قسمت کشیده شدن دندان همراه باشد. در این مواقع و در صورت مشاهده شدن این علائم فرد باید با دندانپزشک خود تماس بگیرد و موضوع را با آن در میان بگذارد.

علائم حفره خشک دندان توسط عواملی همچون استفاده از مسواک با برس های سخت، مصرف نوشیدنی‌ های اسیدی، استعمال مواد مخدر، آلودگی باکتریایی حفره دندانی، ترومای شدید استخوان و بافت در محل کشیدن دندان و … نیز ممکن است بروز پیدا کند. اما برای تشخیص حفره خشک و عوامل اصلی در شکل‌ گیری این بیماری پس از کشیدن دندان و عواملی که می‌ توانند خطر ابتلا به حفره‌ خشک دندان را افزایش دهند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مصرف سیگار و استعمال دخانیات

یکی از شایع ترین و اصلی ترین دلیل ایجاد حفره خشک کشیدن سیگار است. عمل کشیدن سیگار ممکن است از نظر فیزیکی، لخته‌ خون تشکیل شده در حفره دندان را از بین ببرد و یا جابجا کند. همچنین مواد شیمیایی همانند نیکوتین  موجود در سیگار، تنباکو، پیپ و … ممکن است روند بهبودی را کندتر کند و منجر به آلودگی محل زخم و بروز درای ساکت در دندان کشیده شده شود.

مصرف قرص‌ های ضد بارداری در خانم‌ ها

به دلیل وجود میزان زیادی از ماده استروژن در داروهای ضد بارداری، ممکن است روند بهبودی مختل شده و خطر بروز حفره خشک در دندان افزایش پیدا کند.

عوامل روانشناختی تنش و اضطراب

استرس، اضطراب و افسردگی می‌ توانند باعث کاهش تولید ترشحات دهانی شده و عارضه حفره خشک دندان را افزایش دهند.

مراقبت نادرست در منزل

عدم رعایت نکات و مراقبت های مربوط به بهداشت دهان و دندان کشیده شده و برخورداری از بهداشت ضعیف دهان و دندان ممکن است خطر ابتلا به حفره‌ خشک دندان را افزایش دهد.

عدم مصرف آب به میزان کافی

در صورتی که در طول روز به مقدار لازم آب مصرف نکنید احتمال افزایش ابتلا به حفره خشک افزایش میابد. همچنین کاهش تولید ترشحات دهانی می‌ تواند باعث کاهش رطوبت دهان شود و در نتیجه عارضه حفره خشک دندان را افزایش دهد.

سابقه‌ ابتلا به حفره‌ خشک در گذشته

اگر در گذشته قبلا به این عارضه دچار گشته اید؛ احتمال اینکه بعد از کشیدن هر دندان دیگری نیز دچار این عارضه شوید بسیار زیاد است.

عفونت دندان یا لثه

وجود عفونت‌ های فعلی یا قبلی در اطراف دندان کشیده شده، می تواند خطر ابتلا به حفره خشک دندان را افزایش دهد.

عمل جراحی شدید و سنگین

هر چقدر میزان عمل جراحی برای کشیدن دندان به ویژه در دندان عقل بیشتر باشد احتمال بروز پدیده حفره خشک در فرد بیمار بیشتر می شود.

مصرف داروها

برخی داروها می‌ توانند عارضه حفره خشک دندان را تحریک کنند. به عنوان مثال، داروهای ضد افسردگی، ضد انعقاد و ضد آلرژی ممکن است این عارضه را تشدید کنند.

بیماری‌ های مزمن

برخی بیماری‌ های مزمن مانند دیابت، بیماری‌ های اتوایمیون و بیماری‌ های تیروئید می‌ توانند باعث افزایش خطر بروز عارضه حفره خشک دندان شوند.

لازم به ذکر است که این عوامل فقط چند مثال از عوامل مؤثر در افزایش بروز عارضه حفره خشک دندان هستند و عوامل دیگر نیز ممکن است وجود داشته باشند.

چگونه از بروز حفره خشک پیشگیری کنیم؟

برای پیشگیری از ایجاد حفره‌ خشک دندان چه باید کرد؟ یک عامل مهم و اساسی برای پیشگیری از بروز حفره خشک، کاهش نفوذ مواد زائد و باکتریایی داخل دهان است. معمولا افرادی که  بهداشت دهان و دندان ضعیفی دارند و باقی ماند مواد غذایی باعث تشکیل جرم  و عفونت می گردد. لذا این افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به حفره خشک قرار می گیرند.

یکی از رایج ترین شیوه ها برای کنترل و بهبود خشکی حفره دندان دارو درمانی است. با مصرف قرص های مسکن و ضد درد که پزشک تجویز کرده است می توانید از بروز عارضه حفره خشک پس از کشیدن دندان جلوگیری کنید.

از طرفی پانسمان حفره خشک و بستن منافد حفره خشک دندان می تواند باعث کاهش درد و بهبودی سریع تر شود و تعویض پانسمان بسته به شدت خشکی توسط متخصص انجام می شود.

سایر مواردی که می تواند از حفره خشک دندان پیشگیری کند و تسریع بهبودی این عارضه را حاصل کند عبارت اند از:

1. مراقبت منظم از دهان و دندان
2. رعایت صحیح و اصولی بهداشت دهان و دندان
3. مصرف غذاهای سالم و محدودیت مصرف قند و نوشیدنی‌ های شیرین
4. مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی دوره‌ ای
5. استفاده از کمپرس گرم یا سرد برای کاهش تورم و درد

چگونه حفره خشک را درمان کنیم؟

برای درمان چنین عارضه ای راهکار های متعددی وجود دارد. در صورتی که علت پیدایش حفره خشک به دلیل مشکلات دندانی، عفونت یا ترمیم های ناقص  دندانی ایجاد شده باشد، مراجعه به دندانپزشک ضروری است. در ادامه به موثرترین درمان ها اشاره خواهیم کرد لذا برای درمان حفره خشک دندان، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

1. استفاده از مسواک و خمیر دندان مخصوص به آرامی روی دندان های اطراف حفره خشک، این کار از تحریک و درد مجدد آن و سوزش و التهاب جلوگیری می کند.
2. استفاده از دهانشویه های حاوی مواد مرطوب‌ کننده
3.  در صورت شدید بودن عارضه پاکسازی حفره نیز ضروری است.
4. مصرف آب به میزان کافی می تواند به حفظ رطوبت دهان کمک کند. بنابراین در طول روز به اندازه کافی آب بنوشید.
5. اجتناب از مصرف مواد مخدر مانند تنباکو، سیگار و …
6. عدم مصرف الکل
7. از غذاهای پر ادویه، شور، تند و نوشیدنی های گاز دار پرهیز کنید زیرا این مواد غذایی باعث تحریک و التهاب حفره خشک می شوند.
8. تمیز کردن حفره خشک با  آب نمک هر چند وقت یکبار

درمان سریع حفره خشک دندان

پس با توجه به موارد بالا و برای درمان سریع حفره خشک دندان بهتر است که سریعاً به متخصص دندانپزشک مراجعه کنید؛ حتی اگر درد آن از بین برود. در فاصله زمانی رجوع به دندانپزشک، در صورتی که درد آن قابل تحمل نبود می‌ توانید برای تسکین درد، از قرص ایبوبروفن ۴۰۰ میلی‌ گرم  به صورت کپسولی یا ژلاتینی هر ۴ تا ۶ ساعت بسته به میزان درد مصرف کنید.

عوارض حفره‌ خشک دندان

بروز حفره خشک دندان ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد. برخی از عوارض متداول شامل درد شدید و حساسیت است و در صورتی که به موقع درمان نشود به ندرت منجر به عفونت یا عوارض جدی تر می‌ شود که در ادامه به معرفی عوارض خطرناک حفره خشک پرداخته ایم:

• تأخیر در بهبودی
• عفونت و تورم در حفره
• پیشرفت عارضه
• ایجاد عفونت مزمن استخوان یا همان استئومیلیت
• تغییر در رنگ دندان
• تشدید علائم حساسیت به سرما و گرما
• خونریزی لثه

اگر حفره خشک درمان نشود چه عوارضی در پی دارد؟

اگر پدیده حفره خشک روی دهد و در زمان مناسب درمانی برای ان صورت نگیرد؛ علاوه بر عوارضی که در بالا به آن ها اشاره کردیم؛ درد پس از عمل به مراتب شدیدتر خواهد شد، روند درمان لثه به تأخیر خواهد افتاد و ممکن است دوره زمانی درد، ۷ تا ۴۰ روز به طول بیانجامد.

آیا حفره خشک خطرناک است؟

بله حفره خشک در موارد حاد و عدم درمان به موقع می تواند خطرناک باشد و فورا باید درمان گردد. اگر حفره خشک در دندان شما وجود دارد و درمان مناسب صورت نگیرد؛ ممکن است عوارض جدی و جبران ناپذیر به وجود آید. عوارضی همچون عفونت، تورم، خونریزی لثه، تغییر در رنگ دندان و حساسیت به سرما و گرما. بنابراین، توصیه می‌ شود تا در صورت ابتلا به این عارضه به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا با تشخیص دقیق و به موقع درمان مناسب برای فرد صورت گیرد.

اگر در اصفهان ساکن هستید و به دنبال بهترین متخصص برای جراحی دندان نهفته در اصفهان می گردید دکتر مهدی ابریشمی میزبان شما عزیزان می باشد.

حفره خشک کی خوب میشه؟

حفره خشک دندان چند روز طول میکشد ؟حفره خشک پس از کشیدن دندان اتفاق می افتد و معمولاً 3 تا 5 روز بعد از جراحی دندان اتفاق می افتد و استئیت آلوئولار می تواند حداکثر تا 7 روز ماندگاری داشته باشد. رعایت دستورات و نکات پس از درمان از جمله تغییر در رژیم غذایی و بهداشت دهان و دندان نیز می‌ تواند به بهبود سریع‌ تر حفره خشک دندان کمک کند.

اگر بهداشت دهان و دندان به خوبی رعایت نگردد و ذرات باقی مانده از مواد غذایی وارد حفره دندان شوند؛ می توانند درد را تشدید کنند و خطر عفونت را افزایش داده و روند بهبودی را کندتر کنند. به طور کلی عوامل زیر می توانند در زمان بهبودی حفره خشک دندان تاثیر گذار باشند:

• شدت و عمق حفره
• نوع درمان
• واکنش بدن

شدت و عمق حفره دندان به این دلیل دارای اهمیت است که:

1. در صورتی که حفره خشک دندان در مراحل اولیه باشد و عمق آن کم باشد؛ ممکن است با استفاده از محصولات ضد حساسیت دندان و رعایت بهداشت دهان و دندان، بهبود یابد.
2. اما در صورتی که حفره خشک دندان عمیق تر باشد و عوارض جدی داشته باشد؛ لازم است به یک دندانپزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب ارائه شود.

درمان حفره خشک در طب سنتی

در طب سنتی، درمان حفره خشک دندان به روش‌ های مختلفی انجام می‌ شود. در نظر داشته باشید که در برخی موارد، درمان حفره خشک دندان به کمک روش‌ های طب سنتی ممکن است کافی نباشد و نیاز به مراجعه به دندانپزشک تخصصی داشته باشید اما در موارد عادی یا برای پیشگیری از عوارض جدی میتوان از این روش ها استفاده کرد.

بازهم لازم به ذکر است که این درمان ها درمان اصلی به شمار نمی روند و در موارد شدید و حاد در این، عارضه بهتر است به متخصص دندانپزشکی مراجعه فرمایید تا بهترین درمان را برای شما برگزیند. برخی از روش‌ های معمول شامل موارد زیر می باشد:

1. استفاده از گیاهان دارویی مانند نعناع، آویشن و چای سبز برای تسکین درد و التیام عفونت
2. استفاده از روغن‌ های طبیعی مانند روغن نارگیل برای ضدعفونی و التیام زخم‌ ها
3. استفاده از آب نمک برای شستشوی دهان و ضدعفونی کردن محل کشیدن دندان

درمان خانگی حفره خشک دندان

درمان حفره خشک در منزل ممکن است به عنوان یک روش موقت برای کاهش علائم استفاده شود و درمان قطعی و اصلی به شمار نمی رود. برای درمان کامل حفره خشک دندان، توصیه می‌ شود به یک دندانپزشک متخصص مراجعه کنید. اما در مواقع خفیف مراعات کردن مراحل زیر می‌ تواند به کاهش علائم کمک کند:

1. استفاده از دهانشویه های مخصوص با ترکیبات ضد باکتری می‌ تواند به کاهش خشکی دهان و کنترل رشد باکتری‌ ها کمک کند.

2. مراقبت دهانی منظم و شستشوی دهان با مسواک و خمیر دندان حاوی فلوراید، استفاده از نخ دندان می تواند به بهبود وضعیت دهان و کاهش علائم حفره خشک دندان کمک کند.

3. مصرف آب به میزان کافی می‌ تواند از خشکی دهان جلوگیری کند و به حفظ رطوبت دهان کمک کند.

4. اجتناب از مصرف دخانیات، مواد محرک مانند تنباکو و الکل چرا که این مواد می‌ تواند خشکی دهان را تشدید کند؛ بنابراین توصیه می‌ شود از مصرف آنها خودداری کنید.

5- غرغره کردن آب نمک برای از بین رفتن عفونت و باکتری‌ های موجود در دهان و دندان

6- استفاده از کمپرس سرد و گرم، کمپرس سرد باعث بی حسی عصب می‌ شود و گرما نیز برای کاهش درد حفره دندان خشک موثر است.

7- چای کیسه‌ ای به دلیل خاصیت اسید تانیک یک آنتی باکتریال طبیعی محسوب می شود. آب اضافی چای کیسه‌ ای استفاده شده را گرفته سپس یخچال بگذارید تا سرد شود؛ بعد از آن به صورت کمپرس سرد استفاده کنید تا باعث کاهش درد و ورم شود.

در نهایت

در این نوشته با عارضه حفره‌ خشک دندان و عوارض و پیامد های آن آشنا شدین دانستیم که این عارضه هنگامی رخ می‌ دهد که بعد از کشیدن دندان لخته خونی که در محل کشیدن دندان باید تشکیل‌ شود؛ از جا کنده شود که در صورت نبود این لخته یا محافظ، اعصاب مرتبط، بدون محافظ می‌ مانند و این امر ممکن است باعث بروز درد در محل کشیدن دندان، اعصاب گوش، چشم و به طور کل کل سر و صورت شود.