شکاف لب (لب شکری) / شکاف کام یک مشکل مادرزادی در دوران جنینی است که باعث میشود لب و یا سقف دهان نوزاد دچار شکاف و یا پارگی شود. در این مقاله قصد دکتر مهدی ابرایشمی دندانپزشک و متخصص جراحی دهان، فک و صورت در اصفهان در مورد علت به وجود آمدن شکاف کام و لب و راههای تشخیص و همچنین روشهای درمان لب شکری برای شما صحبت کرده اند.
لب شکری و شکاف کام (cleft lip) چیست؟
لب شکری یا شکاف کام یک نارسایی مادرزادی در دوران جنینی است که در هنگام تولد نوزاد قسمتی از لب بالایی یا سقف دهان نوزاد باز است یا شکاف دارد. اگر شکاف در قسمت لب بالایی باشد به آن لب شکری یا شکاف لب گفته میشود ولی اگر در قسمت سقف دهان باشد به آن شکاف کام گفته میشود. مقدار باز بودن این شکاف میتواند جزئی باشد یا به حدی باشد که قسمتی از بینی نوزاد را هم درگیر کرده باشد.
عارضه لب شکری در نوزادان باعث بدفرمی حالت لب و لطمه زدن به زیبایی چهره نوزاد میشود. به دنیا آمدن کودک در چنین وضعیتی باعث ناراحتی و نگرانی والدین خواهد شد. اما با پیشرفت در عرصه پزشکی و روشهای زیبایی مثل فیلتر لب میتوان بدون کوچکترین آثاری از جراحی و بخیه لب را به هم متصل کرد و یک لب با شکل طبیعی برای نوزاد ایجاد کرد.
علت شکاف کام و لب شکری شدن چیست؟
شکاف کام و لب در نوزادان وقتی رخ میدهد که در دوران جنینی بافت دهان و لب نوزاد به خوبی به هم جوش نخورد. در ماه دوم و یا سوم حاملگی موقع تشکیل لب و دهان کودک است. اگر در این مدت بافت دهان کودک به درستی ایجاد نشود سبب به وجود آمدن روزنه و پارگی در قسمت لب و سقف دهان جنین خواهد شد. عواملی مثل داشتن سابقه وراثت و یا مشکلات ژنتیکی میتواند علت به وجود آمدن لب شکری یا شکاف کام باشند. البته عوامل زیر نیز ممکن است باعث بروز لب شکری در نوزادان شود:
- مصرف سیگار، مواد مخدر و مشروبات الکلی در مادر و یا حتی پدر نوزاد
- استفاده از برخی داروهای ممنوعه در زمان بارداری
- کمبود ویتامین A و یا فولیکاسید در بدن مادر و جنین
- بارداری در سنین بالا
راههای تشخیص لب شکری و شکاف کام
وجود عارضه لب شکری یا شکاف کام در نوزادان یک رویداد ظاهری در صورت است و پس از به دنیا آمدن کودک قابل دیدن و تشخیص است. وجود روزنه و باز بودن قسمتی از لب و یا سقف دهان میتواند نشان دهنده این نقص در نوزاد باشد. باز بودن دو طرف لب و یا بودن یک شکاف از گوشه لب بالایی تا سر بینی نوزاد یکی از نشانههای لب شکری بودن آن میباشد. وجود حفره یا سوراخ در سقف دهان نیز نشانه شکاف کام میباشد.
اما در مواقعی ممکن است شکاف در قسمت آخر دهان و یا زیر مخاط دهان باشد که نمیتوان با دید ظاهری آن را تشخیص داد و پس از مدتی بروز علائم زیر میتواند هشداری باشد برای درمان آن:
- عفونتهای مکرر گوش
- سخت غذاخوردن نوزاد
- بیرون آمدن غذا و یا مایعات ازطریق بینی نوزاد بعد از خوردن
عکس شکاف کام و شکاف لب
همانطور که در عکس شکاف کام و شکاف لب زیر مشاهده میکنید شکاف در قسمتهای مختلف لب بالایی و سقف دهان کودک وجود دارد. شما در این عکس میتوانید انواع مدلهای لب شکری و شکاف کام را مشاهده کنید. در برخی از این ناهنجاری شکاف در دو طرف لب و در مواردی با شکاف کاف همراه است.
راههای پیشگیری از لب شکری یا شکاف کام
در واقع هنوز علت مشخصی برای بروز ناهنجاری لب شکری و شکاف کام نیست و اکثر متخصصان آن را یک مشکل ژنتیکی یا ارثی میدانند. ولی توصیههایی احتمالی برای پیشگیری از رخ داد لب شکری یا شکاف کام وجود دارد که در ادامه آنها را خواهیم گفت.
تقویت مادر قبل از بارداری
بهتر است قبل از مادر شدن حتماً یک چکاپ کلی از خود بگیرید تا در صورت کمبود ویتامینها و املاح در بدن مثل فقر آهن و یا کمبود اسیدفولیک درمان را شروع کنید و سپس باردار شوید.
ترک سیگار و مشروبات الکی
یکی از عوامل ایجاد لب شکری به گفته برخی متخصصان استعمال سیگار پدر یا مادر قبل از بارداری و یا در دوران بارداری است. همچنین خوردن مشروبات الکلی نیز ممکن است باعث بروز چنین مشکلی در جنین شود.
آزمایش ژنتیک برای لب شکری
اگر شما سابقه وجود عارضه لب شکری قبلاً در خانواده یا اقوام داشتهاید بهتر است قبل از بارداری یک تست ژنتیک انجام دهید تا بررسی شود که آیا احتمال دارد نوزاد شما هم دچار چنین ناهنجاری شود.
آیا عکس جنین لب شکری در سونوگرافی مشخص است؟
در دوران بارداری با انجام سونوگرافی میتوان در صورت وجود ناهنجاری لب شکری از آن اطلاع پیدا کرد. امروزه با سونوگرافیهای سه بعدی وجود چنین عارضهای به راحتی قابل دیدن است.
علت لب شکری از نظر اسلام
علت لب شکری از نظر اسلام و اکثر بیماریهای جسمی و یا روانی نوزاد به علت مراعات نکردن روش و رسومی است که پدر و مادر باید آن را انجام میدادند و کوتاهی کردهاند. علت بروز ناهنجاری لب شکری در جنین به خاطر زیر پا گذاشتن آداب و مهیا نکردن شرایطی است که زوجین قبل و یا هنگام بسته شدن نطفه باید آن را رعایت میکردند.
درمان شکاف کام یا لب در اصفهان
والدینی که دارای نوزادی با شکاف لب یا کام هستند به علت نامناسب بودن فرم لب و دهان کودک خود نگران این هستند که آیا میتوان آن را درمان کرد؟ با توجه به پیشرفت علم پزشکی در این زمینه جای نگرانی وجود ندارد و میتوان گفت این عارضه کاملاً قابل درمان است. درمان شکاف کام یا لب در درجه اول بستگی به میزان باز بودن این نواحی دارد و معمولاً چند ماه پس از تولد نوزاد با در نظر گرفتن میزان رشد کودک جراح با به هم رساندن و بخیه زدن دو قسمت لب یا کام این باز شدگی را درمان میکند.
اما به مرور زمان و با بزرگ شدن کودک بهتر است برای داشتن ظاهری طبیعیتر لب یک عمل ترمیم زیبایی مثل پروتز لب بر روی لب بالایی انجام شود تا ظاهر آن طبیعیتر به نظر برسد.
شکاف لب و شکاف کام چه مشکلاتی برای کودکان ایجاد میکند؟
وجود روزنه در لب یا کام کودک در دراز مدت باعث بروز مشکلاتی در کودک خواهد شد. در ادامه به چند مورد از این مشکلات اشاره خواهیم کرد:
- بروز مشکلات روحی و افسردگی در کودک
- مشکل در غذا خوردن کودک
- مشکلات دندان در کودکان مبتلا به لب شکری یا شکاف کام
- اختلال در تکلم
- مشکلات تنفسی
- بروز عفونت گوش و مشکلات شنوایی
در پایان
شکاف لب (لب شکری) / شکاف کام یکی از ناهنجاریهای دوران جنینی است که هنوز علت مشخص و قاطعی برای بروز آن مشخص نشده است. در این مقاله ما راههای تشخیص لب شکری و روشهای درمان این ناهنجاری را ذکر کردیم. اگر فرزند شما نیز مبتلا به چنین ناهنجاری است میتوانید با مراجعه به مطب دکتر مهدی ابریشمی در اصفهان زیبایی را به فرزند خود هدیه دهید.