بعد از جراحی فک (ارتوگناتیک) لازم است تا به مراقبت‌های بعد از جراحی فک دقت شود؛ زیرا در نتیجه جراحی تأثیر زیادی دارد. به گفته جراحان، جراحی فک جهت اصلاح فرم ناهنجاری‌های فکی چون عقب و جلو بودن و یا کوچک و بزرگ‌بودن فک انجام می‌شود.
افرادی که قصد دارند فکشان را جراحی کنند لازم است این نکته را به یاد داشته باشند که حتماً مراقبت‌های بعد از قبل از جراحی فک را جدی بگیرند؛ زیرا در کسب نتیجه ایده‌آل این امر ضروری است.
حال سؤالاتی که برای افراد و بستگان این افراد مطرح می‌شود این است که چگونه از بیمار بعد از جراحی فک مراقبت کنیم؟ حرف‌زدن بعد از جراحی فک چگونه است؟ مراقبت‌های تغذیه بعد از جراحی فک چگونه است؟ آیا بعد از جراحی فک می‌توان ورزش کرد؟ در ادامه دکتر مهدی ابریشمی جراح فک و صورت در اصفهان قصد دارند به‌تمامی سؤالات گفته شده پاسخ دهند.
منظور از دوره نقاهت جراحی فک چیست؟
تمامی عمل‌های جراحی دوره نقاهت دارند جراحی فک نیز از این امر مستثنی نیست به‌تمامی اقدامات مراقبتی ویژه که می‌بایست تا زمان بهبودی کامل بیمار انجام شود دوره نقاهت می‌گویند. در جراحی فک، بیمار و بستگان وی می‌بایست به توصیه‌های جراح جهت مراقبت‌های جراحی فک توجه کنند تا این دوره با موفقیت طی شود.
حال شاید این سؤال برای شما هم پیش‌آمده باشد مدت‌زمان بهبودی جراحی فک چه مدت است؟ جواب این سؤال کار آسانی نیست؛ زیرا زمان بهبودی تمامی افراد با یکدیگر متفاوت است و به مواردی چون توجه به توصیه‌های پزشک، شرایط روحی و فیزیکی بیمار بستگی دارد.
مراقبت‌های قبل از جراحی فک
برخی از افراد تصور می‌کنند که می‌بایست فقط به مراقبت‌های بعد از جراحی فک توجه کرد، حال این تصور کاملاً اشتباه است و ما به افراد توصیه می‌کنیم تا به یک‌سری نکات قبل از جراحی فک توجه کنید تا در هنگام جراحی فکتان با مشکل مواجه نشود و به شرح ذیل است:
- مدتی مصرف دخانیات را ترک کنید.
- استفاده منظم از نخ دندان، دهان‌شویه و مسواک را فراموش نکنید.
- برخی از داروها مانند آسپرین، بروفن و داروهای گیاهی که باعث ایجاد اختلال در روند انعقاد خون می‌شوند را مصرف نکنید.
- از مصرف الکل تا مدتی پرهیز کنید؛ زیرا باعث ایجاد اختلال در روند عمل می‌شود.
- قبل از جراحی فک حتماً در مورد بهترین جراح تحقیق کنید و تمام انتظار خود را از جراحی واقعی در میان بگذارید.
- بهتر است قبل از جراحی فک جرم‌گیری انجام دهید، البته در این مورد با جراحی نیز مشورت کنید.
مراقبت‌های بعد از جراحی فک
همان‌طور که در ابتدا گفتیم می‌بایست افراد به مراقبت‌های بعد از جراحی فک حتماً توجه کنند؛ زیرا در این مرحله فک تمایل به بازگشت به حالت قبل خود را دارد و به همین دلیل جراحان توصیه می‌کنند که بیمار حتماً به نکات بعد از جراحی که توسط جراح توصیه شده توجه کند.
در این مرحله لازم است تا مرحله دوم ارتودنسی آغاز شود، در ارتودنسی متخصص کارهایی را جهت ثابت ماندن فک انجام می‌دهند. این روند بیم ۶ الی ۱۲ ماه زمان می‌برد و بعد از آن نیز نیاز است تا بیمار تینر و پلاک‌های متحرک ارتودنسی استفاده کند.
نکته حائز اهمیت این است که ارتودنسی بلافاصله پس از جراحی فک شروع نمی‌شود و تا چند ماه متخصص ارتودنسی به بیمار مهلت می‌دهد تا به‌صورت کامل بهبود پیدا کند، پس جای هیچ‌گونه نگرانی نیست.
حرف‌زدن بعد از جراحی فک چگونه است؟
یکی از ترس‌های متقاضیان جراحی فک این است که نتوانند تا مدت‌ها صحبت کنند، لازم است تا به این افراد بگوییم در این مورد لازم نیست نگران باشید؛ زیرا بیماری که جراحی فک انجام داده است بعد از یک ساعت می‌تواند صحبت کند؛ ولی به مدت ۱۰ الی ۱۴ روز قادر نیست به‌صورت واضح حرف بزند.
در برخی از بیماران نیز می‌بایست پزشک فک را تا چند هفته با سیم ببندد، اما این موضوع نیز مشکلی در صحبت‌کردن بیمار ایجاد نمی‌کند؛ زیرا دندانهای دو فک روی‌هم قرار گرفته و بیمار قادر است تا تمامی کلمات را به‌درستی بیان کند.
تجربه ثابت کرده اگر یکی از فک‌ها جراحی شده باشد صحبت‌کردن نسبت به زمانی که دو فک جراحی شده باشند راحت‌تر است.
رژیم غذایی بعد از جراحی فک
رعایت رژیم غذایی یکی از توصیه جراحان به بیماران است ما در ادامه قصد داریم تا در این مورد افراد بیمار را راهنمایی کنیم، مراقبت‌های تغذیه بعد از جراحی فک به شرح ذیل است:
- توصیه می‌شود در روزهای اول فقط نوشیدنی مصرف کنید.
- برای کاهش ورم کرفس و آناناس میل بفرمایید.
- درصورتی‌که فکتان سیم‌پیچی شده تا زمانی که سیم‌ها را برنداشته‌اید چیزی به جز مایعات مصرف نکنید.
- زمانی غذای نرم صرف کنید که قادر باشید دهانتان را باز و بسته کنید.
- تاحدامکان سعی کنید از غذاهای پوره شده و نرم استفاده کنید، لازم به ذکر است که غذای بیمار حتماً پخته شده و سفت نباشد.
- برای راحت‌تر جویدن، غذا را خرد و یا له کنید.
- غذاهایی که در دوره نقاهت مصرف می‌کنید را می‌توانید با سس و چاشنی لذیذتر کنید.
- برای سهولت در بلعیدن غذا، همراه آن آب بنوشید؛ ولی از مصرف نوشابه پرهیز کنید.
- می‌توانید انواع سوپ‌ها را مصرف کنید.
- در رژیم غذایی خود انواع پروتئین و کربوهیدرات‌ها را جای دهید.
- درصورتی‌که دچار دیابت نیستید می‌توانید آب‌میوه مصرف کنید.
- جهت صبحانه می‌توانید از مصرف انواع شیر و جو دوسر، شیر و عسل و غیره استفاده کنید.
- یکی از پیشنهادهای ما به شما تخم‌مرغ آب پز، نیمرو و یا خامه پرچرب با انواع میوه‌ها است.
روند مراقبت‌های بعد از جراحی فک به چه صورت است؟
نتیجه موفق جراحی فک زمانی میسر می‌شود که بیمار و اطرافیانش به مراقبت‌های بعد از جراحی فک که توسط پزشک توصیه شده توجه کنند و می‌بایست بدانند که در صورت عدم توجه عوارض جبران‌ناپذیری را برای بیمار به همراه دارد. مراقبت‌های جراحی فک به شرح ذیل است:
مراقبت‌های بعد از جراحی فک در دو روز اول پس از جراحی
فرد می‌بایست در دو روز اول از مایعات و غذاهای نرم استفاده کند و غذاهای سفتی که نیاز به جویدن دارند را مصرف نکنند. جهت مصرف غذا، بهتر است ابتدا توسط میکسر و یا غذاساز غذا را خوب نرم کنید و بعد از آن که نرم و یکدست شد میل بفرمایید.
غذاهای پیشنهادی ما به شما که می‌توانید در این دوره مصرف کنید شامل انواع سوپ فرنی شله‌زرد، ماست و غیره می‌شود، توجه کنید مصرف غذا می‌بایست به‌گونه‌ای باشد که باعث هیچ‌گونه اختلالی در روند بهبود زخم نشود.
از روز دهم تا بیست و یکم (سه هفته بعد از جراحی)
در این دوره مجاز هستید که به غیر از مایعات، غذاهای نرمی که نیاز به کمی جویدن دارند را مصرف کنید، مثلاً می‌توانید از غذاهایی چون نیمرو، برنج کته، پوره سیب‌زمینی و تخم‌مرغ رنده شده استفاده کنید، در این مدت سعی کنید لقمه‌های کوچک بگیرید و آن را بااحتیاط و آرام بجوید.
از سه هفته تا ۶ هفته پس از جراحی فک
در این زمان جراحان به بیماران توصیه می‌کنند که جویدن را بیشتر کنند، اما لازم است تا غذاها زیاد سفت نباشند، مثلاً اگر می‌خواهید گوشت مصرف کنید آن را به تکه‌های کوچک‌تر تقسیم کرده و سپس میل کنید و یا مثلاً غذا را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم کرده تا به طور ناگهانی فشار زیادی به فکتان وارد نشود.
در این مدت به دلیل اینکه هنوز به شرایط جدید عادت نکرده‌اید زود خسته می‌شوید، پس سعی کنید از غذاهایی که به جویدن زیاد احتیاج دارند پرهیز کنید.
مراقبت‌های بعد از ۶ هفته
در این زمان می‌توانید به روال عادی برگردد، اما توصیه می‌شود که تا سه ماه از مصرف غذاهای چون پیتزا، سیب، هویج و گوشت پرهیز کنید.
بعد از جراحی فک باید چه نکاتی را رعایت کنیم؟
یکی از سؤالات رایج برای بیمارانی که جراحی فک انجام داده‌اند این است که بعد از جراحی فک چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟ در جواب این سؤال باید گفت نکاتی که می‌بایست بعد از جراحی فک رعایت شوند به شرح ذیل است:
- مصرف سیگار را تا مدتی قطع کنید.
- از مصرف مایعات و یا غذاهای سفت پرهیز کنید و سپس در ۴ تا ۶ هفته بعد از عمل، غذاهای نرم میل کنید و بعد از ۶ هفته می‌توانید به روال عادی برگردید.
- از بهداشت دهان و دندان غافل نشوید،
- فعالیت‌های شدید را تا مدتی قطع کنید.
- با آب و نمک دهان خود را شستشو کنید.
- کمپرس یخ کمک بسیاری به کاهش درد و ورم می‌کند.
- رژیم سالم و مناسب داشته باشید.
- در مورد نحوه خوابیدن بعد از جراحی فک بسیار دقت کنید، به‌هیچ‌عنوان روی صورت نخوابید و کمی زیر سرتان بلند بگیرید.
- مسکن‌هایی که جراح جهت کاهش درد تجویز کرده را در زمان معین مصرف کنید.
آیا بعد از جراحی فک می‌توان ورزش کرد؟
بسیاری از متقاضیان جراحی فک ورزشکاران هستند به همین دلیل بسیاری از ما می‌پرسند که آیا بعد از جراحی فک می‌توان ورزش کرد؟
در جواب این سؤال دکتر مهدی ابریشمی این‌گونه پاسخ داده‌اند:
پیاده‌روی در خانه مشکلی ندارد؛ اما تا چند ماه بهتر است بعد از جراحی فک از فعالیت‌هایی چون ورزش سنگین و ورزش‌هایی که در آن امکان برخورد ضربه به‌صورت وجود دارد پرهیز کنید، لازم به ذکر است که فعالیت‌هایی مانند دانشگاه، سرکار و غیره را می‌توانید بعد از ده روز استراحت آغاز کنید و مشکلی ندارد.
شرایط حفظ بهداشت دهان و مسواک‌زدن پس از جراحی فک چگونه است؟
خیلی از افراد بر این باورند که می‌توان بعد از جراحی فک تا مدتی از بهداشت دهان و دندان چون مسواک دهان‌شویه و نخ دندان صرف‌نظر کرد، اما این باور کاملاً اشتباه است؛ زیرا بهداشت دهان و دندان درهرصورت واجب است و در زمان دوره نقاهت جراحی فک نیز یکی از واجب‌ترین کارها جهت سلامت و تسریع در روند بهبود زخم است.
پس از هر وعده‌غذایی حتماً دهان خود را با آب بشویید تا دهانتان از باقیمانده غذا پاک شود و در دو هفته اول جراحی رسیدگی به بهداشت دهان و دندان کاری نسبتاً مشکل است، در این صورت توجه کنید که موهای مسواک روی براکت‌ها قرار گیرد. همچنین لازم است به بهداشت قسمتی که جراحی شده و زخم است توجه کنید.
درصورتی‌که بعد از جراحی فک به مدت یک هفته تا ده روز به توصیه‌های پزشک توجه کنید می‌توانید دهانتان را بدون هیچ مشکلی باز و بسته کنید، لازم به ذکر است مسواکی که در این مدت دندانتان را با آن تمیز می‌کنید بهتر است کوچک باشد.
برای جراحی فک از مصرف چه غذاها و نوشیدنی‌هایی باید پرهیز کرد؟
- ۳ هفته قبل از جراحی مصرف داروهای نظیر آسپرین وارفارین و برخی داروهای گیاهی ممنوع است.
- ۳ هفته قبل و یک هفته بعد از جراحی از مصرف خوراکی‌هایی چون شیرینی، لبنیات کافئین دوری کنید؛ زیرا الکل و شیرینی باعث افزایش استرس شده و لبنیات نیز مخاط را زیاد می‌کند.
- بعد از جراحی از مصرف غذاهایی چون ذرت و ته‌دیگ پرهیز کنید؛ زیرا باعث فشار به دندان‌ها شده و روند بهبودی را به تعویق می‌اندازند.
دوره نقاهت جراحی فک چقدر است؟
دوره نقاهت هر فرد با فرد دیگر متفاوت است و تا حد بسیار زیادی به مراقبت‌های فرد و اطرافیانش، شدت ناهنجاری و شرایط بیمار بستگی دارد به همین دلیل جواب‌دادن به این سؤال کار آسانی نیست؛ ولی تجربیات ثابت کرده که معمولاً دوره نقاهت فک بین ۳ الی ۸ هفته طول می‌کشد.
تمرینات تدریجی بعد از جراحی فک
جهت بهبود روند باز و بسته کردن و برگرداندن فک به حالت عادی لازم است تا فرد بیمار یک سری تمرین و ورزش‌هایی را تحت نظر پزشک انجام دهد، ما در ادامه به برخی از ورزش‌هایی که پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند را پرداخته ایم. تمرینات تدریجی بعد از جراحی فک عبارت‌اند از:
- توصیه پزشکان این است که در ۱۰ روز ابتدای جراحی لازم نیست هیچ‌گونه تمرین و یا ورزشی برای فک انجام دهیم؛ زیرا در این مدت زخم‌ها بهبود پیدا نکردند و همان جویدن غذا، ورزشی برای فک محسوب می‌شود.
- بعد از ده روز سعی کنید دهانتان را تا جایی که درد احساس نکنید، باز و بسته کنید و سپس برای اینکه آن را بیشتر حرکت دهید به جلو و عقب چپ و راست ببرید.
- یکی از انگشتان را میان فکتان قرار داده، در صورت درد می‌توانید از کمپرس گرم جهت تسکین درد و کاهش فشار عضلانی کمک بگیرید.
- در هفته چهارم لازم است به دندانهای جلو با انگشتان فشار وارد کنید و به‌آرامی عضلات فک خود را بکشید با این کار به باز شدن فکتان کمک بسیاری می‌کنید.
لازم به ذکر است که ورزش‌های پزشکان جهت بازگردانی فک به روال عادی ممکن است متفاوت باشد پس در این جهت حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
پودر مکمل انترامیل چیست و چه کمکی به بیمار بعد از جراحی فک می‌کند؟
متأسفانه، در این دوره بیماران به‌درستی نمی‌تواند غذا مصرف کند به همین علت دچار ضعف بدنی و عضلانی می‌شود؛ زیرا برخی از پروتئین‌ها بدنشان نمی‌رسد. ما به این افراد پودر مکمل انترامیل را پیشنهاد می‌کنیم، این مکمل قادر است تا قوای ازدست‌رفته را به بدن بیمار برگرداند.
طرز مصرف به این صورت است که ابتدا آن را در آب حل کنید و سپس میل بفرمایید. این مکمل در دو نوع آبی و قهوه‌ای‌رنگ در بازار موجود است که بسیار غنی و سرشار از پروتئین است، جهت مصرف پودر مکمل انترامیل حذف با پزشک خود مشورت کنید.
نتیجه گیری
یکی از مراحل مهم جراحی فک مراقبت‌های بعد از جراحی فک است و در صورت عدم توجه در بسیاری از موارد باعث ایجاد عوارض جبران‌ناپذیری برای تأمین می‌شود و ممکن است روند بهبود را به تعویق بیندازد. بهداشت دهان و دندان را جدی بگیرید؛ زیرا ممکن است باقیمانده غذا و یا میکروب‌ها به درون زخم نفوذ کرده و باعث عفونت شوند.
